[ Pobierz całość w formacie PDF ]

ca³oS
æ tych S
rodków przeznaczono na inwestycje. Za negatywne zachowanie bêd¹ce efektem
pozyskania S
rodków z zewn¹trz, nale¿y uznaæ zwiêkszenie w 2003 roku wydatków jednostek bu-
d¿etowych na wynagrodzenia (wskax
nik dynamiki: 112,7%).
Ocena dzia³alnoS
ci gmin wymaga równie¿ odniesienia do ich samodzielnoS
ci finansowej. Daje
ono prawo do podejmowania decyzji w zakresie wykorzystywanych x
róde³ dochodów i przycho-
dów zwrotnych, a tak¿e sposobu ich wydatkowania.
Tabela 3. Wskax
niki samodziel-
WartoS
ci wskax
ników zawartych w tabeli 3 wskazuj¹ jed-
noS
ci finansowej badanej gminy
noznacznie, ¿e w poszczególnych latach wzrasta niezale¿-
w latach 2002-2004
noS
æ dochodowa badanej gminy. Wskazuje to na zmniejsza-
Wyszcze- 2002 2003 2004
nie siê poziomu uzale¿nienia od sytuacji finansowej bud¿etu
gólnienie
pañstwa, koniunktury gospodarczej i poziomu bezrobocia.
WSD 27,0 20,8 33,2
Powinno to równie¿ budziæ wiêksz¹ chêæ w³adz gminnych
WSF1 39,1 33,8 46,5
do prowadzenia inwestycji zwi¹zanych z popraw¹ wyposa- WSF2 91,5 86,5 90,5
¿enia infrastrukturalnego gminy.
y
ród³o: jak w tab. 1.
Zmiany wartoS
ci wskax
nika samodzielnoS
ci wydatkowej
pierwszego stopnia pokazuj¹, ¿e w badanym okresie wzros³a te¿ mo¿liwoS
æ pe³nego decydowania
o przeznaczeniu dochodów w³asnych (³¹cznie z udzia³ami w podatkach stanowi¹cych dochód
bud¿etu pañstwa). Nieznacznie spad³a natomiast mo¿liwoS
æ wydatkowania wszystkich tych S
rod-
ków, co do których dana jednostka samorz¹du terytorialnego posiada pe³n¹ nieograniczon¹ swobo-
dê decyzyjn¹.
Prowadzone rozwa¿ania dotycz¹ce samodzielnoS
ci dochodowej i finansowej gminy trac¹ jed-
nak swoje znaczenie na skutek niekorzystnych relacji dochodów do wydatków, która w analizowa-
nym okresie wynosi³a odpowiednio: 0,96; 0,88 i 0,99. Wskazuje ona na wzrost zad³u¿enia badanej
jednostki, który w póx
niejszych latach ograniczy zarówno mo¿liwoS
ci inwestycyjne, jak i mo¿li-
woS
æ samodzielnego decydowania o przeznaczaniu dochodów.
Podsumowanie
Bud¿et gminy nale¿y traktowaæ jako najwa¿niejszy instrument zarz¹dzania finansami gminy.
Jego celem jest realizacja zadañ publicznych i spo³ecznych oraz zapewnienie zrównowa¿onego
rozwoju, odpowiednie sporz¹dzenie planów pozwala na spe³nienie funkcji planowania, monitorin-
gu oraz kontroli operacji finansowych [Owsiak 2002]. Analiza danych zawartych w bud¿ecie gminy
stanowi podstawê racjonalizacji wykorzystania ograniczonych zasobów, co jest szczególnie wa¿-
ne w przypadku dzia³añ JST, gdzie wymagane jest d¹¿enie do ci¹g³ej poprawy efektywnoS
ci dla
coraz lepszego zaspokajania potrzeb spo³ecznych oraz kszta³towania rozwoju.
Bud¿et nie jest wiêc tylko aktem normatywnym, ale stanowi instrument efektywnego zarz¹dza-
nia finansami gminy. Jest to mo¿liwe, gdy s¹ wykorzystywane odpowiednie metody oceny jego
realizacji, do których zaliczyæ nale¿y w szczególnoS
ci analizê finansow¹.
186 A. J. Ko¿uch
Literatura
Dylewski M., Filipiak B., Gorza³czyñska-Koczkodaj M. 2004: Analiza finansowa w jednostkach samorz¹du
terytorialnego. Municipium S.A., Warszawa.
Glumiñska-Pawlic J. 2002: Bud¿et jednostki samorz¹du terytorialnego. Zachodnie Centrum Organizacji,
Zielona Góra.
Jastrzêbska M. 2001: Sytuacja finansowa jednostek samorz¹du terytorialnego. Samorz¹d Terytorialny 11.
Owsiak S. 2002: Bud¿et w³adz lokalnych  narzêdzie zarz¹dzania. PWE, Warszawa.
Roman P. 2001: Analiza finansowa bud¿etu samorz¹du terytorialnego. Samorz¹d Terytorialny 6.
Rudzka-Lorentz C., Sierak J. 2005: Zarz¹dzanie finansami jednostek samorz¹du terytorialnego. [W:] Zalew-
ski A. (red.) Nowe zarz¹dzanie publiczne w polskim samorz¹dzie terytorialnym. SGH, Warszawa.
Summary
Perform of budget should be supported by different activities aimed at improving the effectiveness of public
means management, which as various types of incomes are allocated or financing the activities of these organi-
zational units. Financial analysis of budgets should be considered one of more important instruments aimed at
identification and estimation of a number of financial processes and phenomena occurring in local self-
government units. It should support decision making process and in result lead to reduce the number of wrong
decisions facilitating the response to occurring changes.
The analysis of municipalities financial independence, which means full control over possibilities and
directions of creating and generating independent incomes, is an important aspect of municipality activities
assessment. The studied have demonstrated considerable limitations concerning the local self-government units
decisions about their own income allocation. This is due to the fact that a great number of duties and competen-
cies were passed over by the organs of state administration but at the same time the means for their financing were
reduced.
Adres do korespondencji:
dr Artur J. Ko¿uch
Akademia Rolnicza im. Hugona Ko³³¹taja
Katedra Ekonomiki i Organizacji Rolnictwa
Al. Mickiewicza 21
31-120 Kraków
tel. ( 0 12) 662 43 54
e-mail: ajkozuch@interia.pl [ Pobierz całość w formacie PDF ]