[ Pobierz całość w formacie PDF ]

’! WybuchajÄ… walki wewnÄ™trzne w mieÅ›cie, liczne egzekucje, przeciwnicy podkopujÄ… pozycjÄ™ Diona,
zamordowano go w 354. W zamęcie po tym Dionizjos powraca do twierdzy i rozpoczyna wyjątkowo okrutne
rzÄ…dy.
’! 346 - Dawni zwolennicy Diona proszÄ… o pomoc Korynt, metropoliÄ™ Syrakuz. Korynt zgadza siÄ™ i posyÅ‚a 700
najemników pod wodzą drugorzędnego polityka Timoleona. Nienawidzi on tyranii, jest równocześnie odważny,
bezwzględny i potrafi manipulować masami.
’! 344  Timoleon lÄ…duje w Tauromenion z siÅ‚Ä… uzbieranych 3000 ludzi. Armia roÅ›nie w miarÄ™ pobytu, a on po 50
dniach zmusza Dionizjosa II do opuszczenia Ortygii. Cel Timoleona ’! przywrócenie demokracji poprzez
stabilizację społeczną, rekonstrukcję układu społecznego poleis zachwianego wysiedleniami i napływem
najemników. Timoleon działa do 338, potem ślepota uniemożliwia mu rządzenie, pozostał w Syrakuzach,
otoczony powszechnym szacunkiem. Zmarł niedługo potem.
’! 341  Kartagina wysyÅ‚a Magona z wyprawÄ…, klÄ™ska Kartaginy pod Krimisos. Epikrateja powraca do granic z V
w., ekspansja kartagińska zahamowana.
’! Timoleon nie ma żadnych oficjalnych uprawnieÅ„, cieszy siÄ™ olbrzymim poparciem, gdyż nienawidzi tyranii i
pilnuje, aby Zgromadzenia karały tyranów i ich popleczników. Burzenie Ortygii w Syrakuzach stało się festynem
dla całej polis, w innych miastach także burzono tyrańską architekturę.
’! Inicjacja akcji kolonizacyjnej wyludnionych polis ludem z Grecji (miaÅ‚o przybyć aż 60 000).
’! Timoleona uznawano odnowicielem caÅ‚kowicie zrujnowanej Sycylii, fundatorem i restrukturyzatorem miast.
przez sześć lat nie mógł jednak dokonać wiele w architekturze, a poleis sycylijskie nawet po wojnach tyrańskich
nie były tak wyludnione, jak to podaje Plutarch. Sprzeczne wizje u różnych historyków  ubóstwo i bogactwo
Sycylii na raz, na razie brak z
ródeł archeologicznych potwierdzających którąkolwiek.
’! Po koÅ„cu kariery Timoleona znów walki wewnÄ™trzne w poleis, Korynt znów posyÅ‚a polityka, ale nie zmienia on
już nic. W 319 kolejny tyran  Agathokles.
21. Macedonia przed Filipem. Panhellenizm.
Kraj i ludność
’! Najbardziej pierwotnÄ… częściÄ… Macedonii to ziemie nad górnym Haliakmonem i Pieria, przy granicy Tesalii,
póz
niej Macedończycy zajęli równinę Macedonii Dolnej. Wojownicze plemiona zamieszkujące otaczające góry
długo nie poddawały się Macedończykom, dopiero Filip II zdobywa je na dłużej.
’! Ludność Dolnej Macedonii byÅ‚a zjednoczona jÄ™zykowo i kulturowo oraz skupiona dookoÅ‚a dynastii Temenidów
[m.in. Filip i Aleksander], nie wiadomo jednak, czy Górna Macedonia posiadała tą samą kulturę. Nie ma
przesłanek o istotnych różnicach, ale czy na pewno? Język macedoński całkowicie zaginął, więc lingwistycznie
połączenie Greków i Macedończyków jest niewiadomą [spór podgrzewają współczesne interesy narodowe]. Elita
IV w. mówi po grecku, a może i wczeÅ›niej ’! daleko postÄ™pujÄ…ca hellenizacja Macedonii Dolnej. Macedonia
Górna jednak nie odróżnia się jeszcze wyraz
nie od Illirii i Tracji, brak wyraz
nych granic w świecie
północnobałkańskim.
48
’! Tereny potem zdobyte przez Filipa II ograniczone sÄ… od północy górami Hajmon, od zachodu górami Pindos i
grammos, na południu masywem Olimpu i górami Kambuni, a na zachodzie krainą Krestonii (zamyka od północy
Chalkidykę). Dostęp jest trudny od południa i zachodu, na południu tylko dolina Tempe [Olimp/Ossa] i Oloosson
[Olimp/Pindos]. Na północ iść łatwo  doliny Aksjosu i Strymonu. W Pindosie niewiele przełęczy [dwie dobre].
Morze tu jest zamulone osadami z gór i płytkie,a Grecy zajęli już dwa dogodne porty  Pydnę i Methone. Cała
równina poprzecinana rzekami
’! Macedonia Dolna  żyzna, dobrze nawodniona [nawet bagna], hodowla bydÅ‚a i uprawa roli, karczowano liczne
lasy. Dobre warunki dla sadownictwa. Postępuje tu urbanizacja.
’! Macedonia Górna  wciąż struktury plemienne, grody na wypadek niebezpieczeÅ„stwa. Uprawiano specyficzny
typ gospodarki rolnej  transhumancjÄ™ ’! stada owiec i kóz latem w górach, a w dolinach uprawiano zboże, wraz
z zimą pędzono stada w doliny, a one spulchniały pola racicami i użyz
niały je nawozem. Wiosną znów gnano je w
góry. Transhumancję zarzucono, gdy zaczęto uprawiać winnice i sady (kozy i owce nie użyz
niÄ… w nich gleby,
tylko narobią szkód). Pojawiają się konflikty o pastwiska, chociaż dla koni nadal jest ich dosyć i są świetne. Grecy
uważają Macedończyków za barbarzyńców [słabo rozwinięta urbanizacja i brak poleis], ale zakładają tu kolonie.
’! Na wschodzie, w górach Pangajon kopalnie zÅ‚ota, srebra, miedzi i żelaza, Macedonia walczy o nie z
Pajonami, Trakami, a potem z Grekami (głównie Ateny w IV w.). Kopalnie działają od VI w.
’! Emisja pieniÄ…dza  na północy ok. 530 [Pajonowie, Orreskowie i Trakowie], w Macedonii po 490.
Historia Macedonii przed 350 p.n.e.
’! koniec II tys./ok. 1000 p.n.e.  MacedoÅ„czycy byli częściÄ… grupy plemiennej, która wyruszyÅ‚a z gór Pindos i [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]