trylogia nadmorska zeromski

Podstrony

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

niszcz�c wszystko po drodze do ostatniej przyciesi i do ostatniego cz�owieka.
Tymczasem przy obleganiu twierdzy Che�mna poniós� kl�sk� i ca�� prawie si�� swoj� utraci�.
Rycerze zakonni wys�ali Mestwina z tej ziemi zakrwawionej na dwór ksi�cia Austrii, �eby go
ojciec nie dosta�.
Po trzecie Swi�tope�k podburzy� Prusaków, spl�drowa� Kujawy mszcz�c si� na ksi�ciu Kazi-
mierzu za Nak�o.
W wid�ach starego i nowego Wis�y koryta, poni�ej zamku w Gniewie, pobudowa� zamek Zan-
tyr w celu powstrzymywania rzecznych transportów krzy�ackich,
Na lewym brzegu Wis�y, ni�ej Che�mna, Rwiecie jako miejsce swego wypadku obwa�owa�.
Lecz nowe poniós�szy pora�ki, po wielokro� doznawszy kl�sk wojennych, niestrudzony wo-
jownik znowu prosi� o pokój.
Opizzoni, opat Messyny, legat papieski, zdj�� ze� kl�tw�, gdy skruszony pokutnik zerwa�
wszelkie z poganami stosunki i obieca� pomaga� Krzy�akom w dziele wyt�pienia ba�wo-
chwalców.
Ob�udnik przyobieca� wszelkie wype�ni� ��dania, byleby mu Zakon wyda� syna i zwróci� re-
likwie.
Lecz ledwie pokój ów zosta� zawarty, po raz czwarty zbuntowa� Prusaków, wtargn�� w posia-
d�oSci krzy�ackie od strony Go�ubia nad Drw�c� i mordowa� bez litoSci pog�owie.
Spustoszy� potem Kujawy i zabra� wielkie �upy, które jednak mistrz prowincji mu wydar�.
Po zawarciu nowego pokoju w po�owie trzynastego stulecia Swi�tope�k now�, pi�t� z rz�du
wojn� rozpocz��.
W ci�gu dwunastu lat blisko, czasu w�adania wielkiego mistrza Zakonu Henryka von Hohen-
lohe, Swi�tope�k pomorski wiód� nieustann�, bezsenn� i straszliw� walk� z Zakonem.
A jednym z najzawzi�tszych jego hase�, jednym z celów, jedn� z przyczyn rzezi najkrwaw-
szych, �upiestw najbezlitoSniejszych, po�ogi bestialskiej by�o posiadanie na nowo relikwii
Swi�tej Barbary, niegdyS na Helu wybrze�e przez burz� rzuconej.
Tak to czo�o dziewicze, najSwi�tszymi, najdalszymi od zbrodni tego Swiata nasycone mySla-
mi, znalaz�o si� poSród mleczów skrwawionych i bezlitosnych toporów, nad potokami �ez
niedoli i w zwojach k��bów dymu, pomi�dzy j�kiem krzywdy i wrzaskami napaSci, jako ha-
s�o rzezi dzikiej, jako zemsty okrzyk bojowy i jako sztandar grzechu.
188
ROZDZIA� 4
Wiele baSni przep�ywa pod checzy niskimi powa�y o burzy nad niezg��bionym bujowiskiem.
Któ� zaS wyrazi� potrafi i jaka baS� odtworzy� straszliwoS� nocy jesiennej, wisz�cej nad
�odzi� samotn�, przez wicher miotan� w przewa�ach?
Któ� zdo�a wys�owi� odwag�, cierpliwoS� i prac� samotnego cz�owieka, aby si� burzy nie
podda�, noc przetrwa� i trafi� do brzegu!
Lecz i w cichy lipcowy poranek strach na rybaka czatuje u spokojnego wybrze�a.
Strach czatuje i tam nawet, wtedy nawet, gdy rybak sie� sw� chce zarzuci� u p�azy tego mie-
cza morskiego, u tylców t�pych przyl�dka, gdzie si� helska, niemiecka zatoka �agodnie w g��b
l�du wygina.
Skoro rybak rzuci w wody kotwic�, by �ódx nad g��bi� nieruchomo postawi� i czeka� na po-
�ów w spokoju, kotwica nie ima si� gruntu.
Dzwoni pazur �elazny kotwicy o kamienie podbrze�ne, o skarpy pot�ne, pod piaskiem
w opok� wkopane, o ceg�y czerwone, które w g��bi pod zdziarami rdzewiej�.
Z dna morza rumowie czerwone i kamie� ciosowy wyziera.
L�ka si� serce rybaka, Niemca dziS zawzi�tego, Kohnkela lub Walkowsa, i strach wielkooki
ogarnia K�kolów i Walkowców potomka.
Serce jego, niepami�tne jak u mewy, dr�y przed czymS strasznym i ciemnym.
Gdy bowiem rybak ucho nastawi wSród ciszy, dochodz� go dzwonów zatopionych rozg�osy
i j�ki.
DziS na tym miejscu, gdzie stary gród s�owia�ski si� wznosi� - morze dzikie si� pieni.
Gdzie sta�y koScio�y i klasztor jeszcze w siedemnastym stuleciu, okr�g�y wzgórek zalega,
traw� bujniejsz� ni� inne pokryty.
Samotna tam dzika ró�a oddaje nik�ym swym kwiatem pozdrowienie - nikomu - pustce, mil-
czeniu.
Grube sosny, z ga��ziami na wschód schylonymi, szumi� do wtóru morzu zg�odnia�emu, któ-
re �ywoty zabiera, a trupy ze siebie na brzegi wyrzuca.
Nic tam nie zosta�o ze s�owia�skiego grodziszcza, które Wartys�aw Pierwszy w piaski wko-
pa�, Ratibor koScio�em uSwietni�, a Wojciech b�ogos�awi� na �ywot.
Znik�o do znaku, do ostatniego kamienia osiedle s�owia�skie, a powsta�o w oddali osiedle
niemieckie za czasów panowania nad t� ziemi� Krzy�aków.
Nie ma na to �adnego pisanego dowodu, �eby si� tu to samo dokona�o, co w Gda�sku za
w�adztwa Henryka von Plotzke.
Tylko tak samo jak w Gda�sku kamie� na kamieniu nie zosta� ze s�owia�skiego budowania,
a nowe sio�o niemieckie w kwitn�cym stanie powsta�o.
189
Legenda niemiecka powiada to samo o Helu, co powiedzia�a po zbrodni Dominika o Gda�-
sku, i� mieszka�cy dobrowolnie swoje stare domostwa spalili i zniszczyli, i na inne si� miej-
sca przenieSli.
A na tym nowym miejscu pobudowawszy swe domy, ju� byli od tej chwili i na zawsze Niem-
cami.
Powiada tak�e legenda, i� mieszka�cy Jastarni s� przybyszami i przesiedle�cami z tego�
Helu.
Czemu od doskona�ej zatoki, od portu wygodnego i od najbli�szego dost�pu do bogatego
w morskie ryby przestworza, od miejsca, co si� tak wygrzewa w promieniach po�udnia, i� tu
dojrzewa winograd i figa, s�owia�scy rybacy odeszli dobrowolnie na pó�noc do przesmyku
bez portu, do miejsca dalekiego od wypadu na morze?
Mieszka�cy dalekiej od Helu Jastarni, le��cej za borem niema�ym, zachowali swój j�zyk pra-
stary, s�owia�ski, i wiar� owego biskupa Wojciecha, który zatopione dziS w morzu koScio�y
poSwi�ca�.
Niemcy, którzy na cudzych popio�ach tak dobrze, tak wygodnie, tak m�drze, tak zdrowo, tak
Swietnie, przezornie i pi�knie budowa� si� umiej�, zabrali pod swe nowe domostwa dawnej
cerkwy Wartys�awa ostatnie kamienie.
I nic nie chc� powiedzie�, a nawet pami�ta�, jak to si� dokona�o, i� stare owo miasto ziemia
g�ucha poch�on�a i morze zimne zatopi�o.
Przybiegali jeno do niedawna w owo miejsce samotne, �eby si� nad uroczyskiem roztkliwia�.
Wylewali swym zwyczajem sentyment nad miastem, które ich przodkowie zniweczyli.
Proz� i wierszem opiewali owe dzwony, których bicie zniemczony rybak s�yszy, i drukiem
usi�owali przekaza� innym Niemcom nastrój jakoby u�alenia si� nad losem koScio�a, który
ich przodkowie do ostatniego kamienia na zag�ad� skazali.
Tam, gdzie za czasów niemieckich puszcza si� zaczyna�a dla niemieckiej siedziby, na skraju
wielkiego lasu helskiego - a gdzie dziS wre i kipi najbujniejsze w�aSnie �ycie, za�o�ono nie-
gdyS cmentarzysko dla wyrzuconych przez morze bezimiennych i nieznanych topielców.
Mieli le�e� w pustce zupe�nej, w ciszy bezwzgl�dnej, w lesie g�uchym mi�dzy Jastarni� i He-
lem.
A oto sta�o si�, i� le�� mi�dzy nowozbudowan� stacj� kolei �elaznej i mi�dzy Swietnie zbu-
dowanymi goScinnymi domami dla rybaków w�drownych, dla Kaszubów szukaj�cych pracy
na morzu.
Na nowo otoczy�o ich �ycie - przysz�o za nimi do tej bezimiennych pustelni.
Pewnie, �e oboj�tn� jest spraw� dla pokonanych przez morze, dla jego ofiar bezsilnych, czy
spa� na dnie mulistym i by� po�artym przez ryby i raki, przez gady i robactwo - czy spa� w li-
tym piasku mi�dzymorza, w ost�pie boru g�uchego, a by� po�artym przez jego �aby i w�e.
Lecz mo�e matce sierocej, co w ziemi dalekiej po nocach czeka�a i pustki wiecznej nadarem- [ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

gosiasopot.htw.pl

�

do ÂściÂągnięcia - pobieranie - ebook - pdf - download

Podstrony