Ossedowski F. Lenin

Podstrony

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

j�tnego, pe�nego zw�tpienia g�osu profesora.
Pewnego razu, gdy W�odzimierz twierdzi� z g��bokiem przekonaniem o mo�liwoSci zmia-
ny pogl�du na prawo i moralnoS�, m�ody Ostapow rzuci� gorzkie, bezsilne s�owa:
Nic z tego nie b�dzie! Rosja skazana jest na zag�ad�...
Wszyscy uczuli ch�ód od tych beznadziejnych, upokarzaj�cych mySli.
Tylko Uljanow bacznie spojrza� na profesora i odpowiedzia� natychmiast:
Rosja liczy 130 czy 150 miljonów ludzi, a na ca�ej kuli ziemskiej zamieszkuje chyba
dwa miljardy, czuj�cych i cierpi�cych tak samo. Niech�e ginie Rosja, aby zwyci�y�a praw-
da... ogólnoludzka.
Nie, doprawdy, tego ju� za wiele! zawo�a� lekarz.
Nie mo�emy ustanawia� czysto rosyjskiej prawdy odpowiedzia� W�odzimierz. Nie
ma ona ani celu, ani Srodków.
A ogólnoludzka prawda?
Nad ni� wszyscy wspólnie b�d� pracowali: my, Anglicy, Murzyni i Hindusi. Razem le-
piej i szybciej to pójdzie!
Jaka� to prawda? spyta� profesor.
Nie wiem jeszcze, ale czuj� j�... tu, tu...
To mówi�c, W�odzimierz palcem dotkn�� czo�a.
W k�ciku cicho siedzia�a Helena, pochylona nad robótk�.
Przy ostatnich s�owach W�odzimierza podnios�a na niego oczy, a gdy wskaza� na swoje
czo�o, przymkn�a powieki i cicho westchn�a.
Po odejSciu ojca i brata, nie odrywaj�c si� od haftowanego ga�ganka, spyta�a:
Czy Wola jest przekonany, �e wyczucie prawdy mieSci si� tylko w mózgu?
Tak! odpowiedzia�. Tylko w mózgu.
Ja mySl� inaczej! zaprzeczy�a, potrz�saj�c jasn� g�ówk�. Wielkie ideje wtedy tylko
mog� mie� w�adz� nad ludxmi, gdy zmieniaj� si� w uczucia. To znaczy, �e w okresach two-
rzenia, utrwalenia i przyj�cia prawdy musi dzia�a� serce...
Nie! Skoro serce wchodzi w gr�, zaczynaj� si� kompromisy nie znosz� i nie uznaj�
ich! zawo�a� opryskliwie.
Czy Wola nigdy nie pójdzie za g�osem serca?
Nie, nigdy! Serce jest wrogiem rozumu.
Westchn�a i umilk�a, ni�ej pochylaj�c si� nad sto�em.
Dlaczego, Lena, westchn�a? zapyta� W�odzimierz.
D�ugo nie odpowiada�a. W�odzimierz cierpliwie czeka�, patrz�c jak Swiat�o lampy k�adzie si�
z�otemi plamami na g�adko uczesanych w�osach i muska d�ugie, grube warkocze dziewczyny.
Smutno mi jest... szepn�a.
Uljanow milcza�.
Smutno mi jest powtórzy�a i nagle podnios�a na niego du�e, niebieskie oczy, pe�ne
gor�cych b�ysków. Wola jest niedobry!
48
W�odzimierz nie odzywa� si�.
Czy Wola nic nie kocha w �yciu?
PomySla� i odpar�:
�ycz� dobra i prawdy wszystkim ludziom ca�ego Swiata...
A wi�c kocha?
Nie! Na to sam rozum wystarczy rzek� spokojnie.
Po chwili Helena, nie spuszczaj�c z niego oczu, szepn�a.
I nikogo... nie kocha?
Chcia� odpowiedzie�, lecz nagle zmiesza� si� i z �ywym rumie�cem na twarzy zacz�� prze-
gl�da� ilustrowane wydanie Puszkina, le��ce na stole.
Naprzyk�ad, czy mnie... kocha Wola? doszed� cichy jej szept.
Uljanow drgn�� i zacisn�� z�by.
Bo ja kocham Wol�... kocham, jak ojca, jak kocha�am matk�... o, nie! kocham wi�cej
tak, jak Boga!
Przez zaciSni�te z�by odpowiedzia�:
Niebardzo przekonywaj�ce porównanie!... Boga, Leno, niema! Jest to przestarza�a idea,
przypadkowo pozostaj�ca w obiegu.
Oczu jednak nie podniós� na ni�, ba� si� spojrze� w jej xrenice, pe�ne b�ysków serdecz-
nych.
Dla mnie Bóg istnieje! Ja kocham Go, a obok Niego Wol�! szepn�a.
Leno! rzuci� zduszonym g�osem, jakgdyby wo�anie o ratunek.
Nie widzia�, lecz domySli� si�, �e wyci�ga do niego r�czk�, drobn� z do�eczkami nad ka�-
dym paluszkiem.
Porwa� j�, poci�gn�� prawie brutalnie, uczu� przy swojej piersi bij�ce serce Leny, wi�c przy-
garn�� j� do siebie i, mru��c ciemne oczy skoSne, wpi� si� ustami w jej zimne, dr��ce wargi.
Twoja, twoja na ca�e �ycie, do ostatniego tchu!... szepn�a z uniesieniem.
Na ca�e �ycie! powtórzy� i nagle jakiS ch�ód zakrad� si� do piersi ch�opca.
Nie wiedzia�, czy poczu� fa�sz w tych s�owach gor�cych, czy z�e przeczucie go tkn�o.
Helena, jak prawdziwa kobieta, ju� planowa�a ca�e ich �ycie.
Wola uko�czy uniwersytet i stanie si� adwokatem, broni� b�dzie tylko najnieszcz�Sliw-
szych, najbardziej pokrzywdzonych, jak naprzyk�ad Darj�, która posz�a na tu�aczk�; ja prze-
studjuj� medycyn� i b�d� leczy�a najbiedniejszych i opuszczonych...
Dalsz� rozmow� przerwa� profesor Ostapow. Stan�� na progu i zawo�a�:
Chodxcie, przyjaciele, na kolacj�!
Po tej rozmowie z Len� Uljanow stara� si� ka�d� woln� chwil� sp�dza� u Ostapowych.
Zarzuci� nawet Marksa. W okresie pierwszej mi�oSci wydawa� mu si� zbyt zimnym i bez-
wzgl�dnym.
Marja Aleksandrówna domySla�a si� prawdy i by�a zadowolona z obrotu sprawy.
Bardzo porz�dna i mi�a dziewczyna! zwierza�a si� m�owi. Z dobrej rodziny, powa�-
na, uczciwa. Mo�e, Bóg da, �e dojdzie to do skutku. Cieszy�abym si� z tego!
Naturalnie! zgadza� si� Uljanow. Ojciec genera�, najlepszy lekarz w mieScie. To
partja!
Najwa�niejsze, �e to bardzo wartoSciowa panienka, rozs�dna i dobrego serca! popra-
wi�a m�a pani Uljanowa.
49
Chwa�a Bogu! wo�a�, zacieraj�c r�ce, ojciec.
Nikt nie wiedzia�, �e W�odzimierz w tym czasie prze�ywa� m�ki zw�tpienia.
Czu�, �e zdradza coS, co jest wa�niejsze od jego osobistego �ycia. Przypomnia� sobie pija-
nego Ostapowa, majacz�cego o wyrzutach sumienia Judasza. Rozumia� teraz Judasza... Ro-
zumia�, �e on sam jeszcze podSwiadomie, nieuchwytnie zdradzi� Len�.
A gdyby� tak, jak by�o z �y�wami i z �acin�? Porzuci� Len� i wzi�� si� znowu za Mark-
sa, za swoje notatki, za ksi��ki?
Nie móg� jednak przezwyci�y� si� i szed� do Ostapowych, m�cze�skim wzrokiem patrzy�
w niebieskiego oczy Leny, uSmiecha� si� do b�ysków na jej z�otych warkoczach i czu� przy-
jemny dreszcz podniecenia, gdy, marszcz�c brwi, uwa�nie s�ucha�a jego mowy.
M�ody by�, nie móg� zrozumie�, �e skoro nasun�o mu si� porównanie uczucia do tej s�od-
kiej dziewczyny z zami�owaniem do �y�ew, odrywaj�cych go od pracy, to nie kocha� jej na
ca�e �ycie, do ostatniego tchu.
Nie wiedzia� o tem i walczy� z poch�aniaj�c� go pierwsz� mi�oSci�, walczy�... Poddawa�
si� jej s�odkiemu czarowi i strz�sa� z siebie jej urok, aby w chwili s�aboSci znowu po ni�
wyci�gn�� r�ce. Odczuwa� to, co prze�ywali Swi�ci pa�scy podczas kuszenia, sprowadzaj�-
cego ich z dróg bo�ych. Poddawali si� pokusie, ju� dotykali spragnionemi ustami czarownej
czary zatrutej i odtr�cali j�, aby w m�ce trwa�, a� znów upadali i marzyli o nowej, pi�knej
zjawie, pon�tnej, kusz�cej. Pogarszali sob�, buntowali si� przeciwko s�aboSci ducha, dr�czyli
siebie i zwyci�ali w imi� bo�e, krocz�c drog�, ostremi kamieniami i cierniami okryt�.
W imi� jakiego boga mam walczy�? pyta� sam siebie W�odzimierz. Kto ��da ode
mnie tej ofiary?
Niema odpowiedzi tylko gdzieS w labiryncie mózgu Slizga si�, jak chy�y w��, mySl
dziwna, niepokoj�ca, niby nakaz w�adny:
Musisz by� samotny, wyzwolony z trosk �yciowych, niczem nieskr�powany! Oddaj
wszystkie si�y, ca�� pot�g� rozumu, ca�y �ar nikogo nie kochaj�cego serca!...
Czemu lub komu mam odda�? szepta�, czuj�c dreszcz, wstrz�saj�cy nim. [ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

gosiasopot.htw.pl

�

do ÂściÂągnięcia - pobieranie - ebook - pdf - download

Podstrony